دکمههای کنترل پنجره کجا رفتند؟
طراحهای گنوم مدتها پیش پیشنهاد دادن که دکمههای کمینه و بیشینه از نوار عنوان حذف بشن. این تصمیم، که گنوم ۳ به طور پیشفرض این دکمههارو نداشته باشه، پس از بحث و آزمایش و یادداشتهای تحلیلی اوون تیلور، گرفته شد. این تغییر برای بسیاری از کاربرها غافلگیرکننده بود، چون که این دکمهها بخشی دیرینه از دسکتاپهای سنتی بودن; اما هدف این بود که تجربهای منسجمتر و سادهتر ارائه بشه.
دلایل اصلی حذف کمینهسازی (Minimize)
۱. توی گنوم ۳ مکان منطقیای برای «کمینهشدن» وجود نداره
توی دسکتاپ هایی که نوار وظیفه دارن، کمینهسازی یعنی «فرستادن پنجره به نوار وظیفه»، اما توی گنوم ۳ از نمای فعالیتها و فضایکاریها برای مدیریت پنجره استفاده میشه. درنتیجه کمینهسازی بیشتر باعث سردرگمیه چون پنجرهها به «هیچجا» میرن.
۲. کمینهسازی رفتاری نامتوازن و اغلب بلااستفاده داره
خیلی از کاربرها هیچوقت پنجرشون رو کمینه نمیکنن، اما گروهی دیگه خیلی اینکارو انجام میدن. وجود یه کنترل صفحه دائمی برای قابلیتی که خیلیها ازش استفاده نمیکنن، هم فضارو شلوغ میکنه و هم باعث ناپدید شدن تصادفی پنجرهها میشه.
۳. نگهداشتن کمینهسازی توی گنوم ۳ یعنی مجبور شدن به طراحی دوتا جریان کاری متفاوت
همونطور که گفتیم، گنوم ۳ از نمایکلی استفاده میکنه، اما کمینهسازی بر پایهی نوار وظیفست. در نتیجه باید دو جریان کاری متفاوت مدیریت و مدل ذهنیشون تعریف بشه.
۴. نمایکلی + فضایکاریها جایگزین های تمیزتریان
برای «کنار گذاشتن موقت» یه پنجره کافیه اونو به یه فضایکاری دیگه منتقل کنید یا از نمایکلی استفاده کنید. گنوم ۳ دقیقاً با همین مدل طراحی شده.
چرا دکمهی بیشینهسازی هم حذف شد؟
۱. ترویج تعامل استاندارد: کشیدن و یا دوبار کلیک
توی گنوم ۳ روش رسمی برای بیشینه کردن، کشیدن پنجره به لبهی بالا یا دوبار کلیک روی نوار عنوان هست. حذف دکمه بیشینهسازی باعث طبیعیتر و منسجمتر شدن این الگو میشه.
۲. تعاملات لذت بخشتر و قابلکشفتر
عملیات کشیدن و چسبوندن، تجربهای پویا و جذابتر نسبت به یه دکمهست.
۳. تعادل بصری و امکان عنوان وسطچین
وجود چندتا دکمه در سمتراست باعث میشد که عنوان وسطچین تابلو و نامتوازن بهنظر برسه. درنتیجه حذف این دکمهها نوار عنوان رو تمیزتر، زیباتر و سازگار با پنجرههای باریکتر میکنه.
۴. حذف دکمه ≠ حذف قابلیت
بیشینهسازی همچنان موجوده، فقط دکمهاش حذف شده. هنوز میشه با کشیدن پنجره به بالا، دوبار کلیک، میانبرهای صفحهکلید یا منوی پنجره صفحه رو بیشینه کرد.
فواید مشترک حذف هردو دکمه
حذف هر دو دکمه نهتنها نوار عنوان رو مینیمالتر و مناسبتر برای کاربری لمسی کرد، بلکه بستری برای تعاملات یکپارچهتر و قابلگسترش فراهم اورد؛ تعاملی که توش کشیدن، اسنپکردن و جابهجا کردن پنجرهها جایگزین دکمههای کوچیک و پرازدحام قدیمی میشه. این تصمیم همچنین به گنوم ۳ آزادی بیشتری توی طراحی داد و امکان رها شدن از بار سنگین الگوهای بهجامانده از دسکتاپهای کلاسیک رو فراهم کرد؛ الگوهایی که دیگه با فلسفهی ساده، یکدست و مدرن محیط سازگار نبودن.
هرچند این تغییر اوایل با انتقادها و مقاومت قابلتوجهی روبهرو شد، اما در مجموع مسیر گنوم رو به سمت تجربهای تازهتر، منسجمتر و مدرنتر هدایت کرد.
نگرانیها، بازخوردها و نحوهی تصمیمگیری تیم GNOME
حذف دکمههای بیشینهسازی و کمینهسازی طبیعی بود که کلی سؤال و نگرانی درست کنه. خیلیها میگفتن برای مرتبکردن دسکتاپ یا «یه لحظه کنار گذاشتن» پنجرهها همیشه از کمینهسازی استفاده میکنن. طراحها هم این نیاز رو میفهمیدن، ولی میگفتن «فضایکاریها» معمولاً راه تمیزتر، قابلپیشبینیتر و هماهنگتری با مدل جدید گنوم هستن؛ یعنی بهجای اینکه پنجره رو بفرستی «یه جایی نامرئی»، میتونی بذاریش تو یه «محلکار» مشخص که بعداً راحت پیداش کنی.
عدهای هم میگفتن این تغییر باعث میشه گنوم خیلی از ویندوز و مک فاصله بگیره. جواب تیم طراحی هم این بود که آره، این فاصله عمدیه. هدفشون این نبود که دوباره همون تجربهی پلتفرمهای دیگه رو بسازن؛ میخواستن یه محیط مدرن، خلوت و یکدست طراحی کنن که بر اساس نیازها و نگاه خودشون شکل گرفته باشه، نه صرفاً تقلید از الگوهای چند ده ساله.
از اون طرف، بعضیها نگران حالت پشتیبان و سیستمهای ضعیف بودن. خود تیم گنوم هم قبول داشت که این یکی واقعاً نقطهضعفه، اما با این حال ترجیح دادن مدل جدید رو امتحان کنن و ببینن تو دنیای واقعی چه اتفاقی میافته. یکی دیگه از نگرانیها این بود که شاید کاربرا اوایل گیج بشن. اولش هم خیلیها توی توییتر و فرومها غر زدن، ولی تجربه نشون داد که بعد از یه مدت نهتنها باهاش کنار میان، بلکه محیط براشون روونتر و قابلدرکتر هم میشه. خیلیها حتی گفتن تازه فهمیدن چقدر دکمههای قدیمی شلوغ و حواسپرتکن بودن.
این بازخوردها، همراه با دادههایی که اوون تیلور و بقیهی تیم جمع کرده بودن، تو تصمیم نهایی خیلی تأثیر گذاشت. قبل از اینکه تغییر رو رسمی کنن، از اعضای تیم خواستن یه مدت دکمهها رو خاموش کنن و ببینن واقعاً لازم میشن یا نه. همچنین بررسی کردن که آیا نمایکلی و محلکار برای فعالیت روزمره جواب میده یا نه. آخرش به این نتیجه رسیدن که داشتن دو مسیر کاری جدا، یعنی هم بیشینهسازی/کمینهسازی قدیمی و هم مدل جدید نمایکلی/محلکار، فقط باعث گیجشدن کاربرا و شلوغشدن طراحی میشه. بنابراین جمعبندیشون این بود که یه مدل یکپارچه و روشن بهتره از دو مدل نصفهنیمه و متناقض.
اگه هنوز دکمههارو میخواید: راهحلها
برای برگردوندن دکمهها، راحتترین راه استفاده از برنامهی GNOME Tweaks هست. توی این برنامه میتونید خیلی ساده وارد بخش Window Titlebars بشید و دکمههای کمینهسازی و بیشینهسازی رو دوباره روشن کنید؛ بدون نیاز به هیچ کار پیچیدهای. فقط گزینهها رو فعال میکنید و همون لحظه روی همهی پنجرهها برمیگردن.
اگر هم از اون دسته آدمهایی هستید که دوست دارید محیط رو بیشتر شخصیسازی کنید، میتونید سراغ افزونههای GNOME Shell برید. چندتا افزونه مخصوص بازگردوندن دکمهها، تغییر مکانشون (مثلاً انتقال به چپ مثل مک)، یا حتی اضافهکردن رفتارهای جدید وجود داره. این افزونهها معمولاً امکانات بیشتری نسبت به Tweaks میدن و باعث میشن کنترل کاملتری روی ظاهر و رفتار دکمهها داشته باشید.
راه سوم هم استفاده از میانبرهای صفحهکلیده. خیلیها ترجیح میدن بهجای کلیککردن از میانبر استفاده کنن، و گنوم هم اجازه میده برای بیشینهسازی یا کمینهسازی کلیدهای دلخواه تنظیم کنید. حتی اگه اصلاً دکمهها رو برنگردونید، میتونید با همین میانبرها همون کارها رو سریع انجام بدید.